Eind 2008 schreef ik voor het Tilburgse Citysounds magazine een interview met kunstenares Tinkebell.
* “ZO’N 98 PROCENT
VAN DE MENSEN IS
HARTSTIKKE DOM”
Gehuld in haar roze gebreide trui, die perfect matcht
met haar dik aangezette roze oogschaduw, ziet Tinkebell
er lief uit. Toch draaide ze eigenhandig haar kat de nek
om, vilde ze cavia’s om er een op afstand bestuurbaar
speeltje van te maken en veroorzaakte ze opschudding
doordat ze tijdens een expositie zestig haantjes door
een versnipperaar wilde halen. Een gesprek met deze
fel bekritiseerde oud-studente van de Tilburgse kunstacademie.
* CS: Wat ben je eigenlijk? Een kunstenaar of een
activiste?
“Dat is totaal niet interessant. Ik ben in ieder geval geen activiste,
al denken mensen soms van wel . Het is niet aan mij om te
bepalen of ik kunstenaar ben, want je komt er simpelweg niet
uit wat kunst is en wat niet. Ik heb wel een kunstachtergrond en
werk binnen een kunstcontext Je zou me kunnen typeren als een
observator. Ik observeer de hele dag door alles en iedereen. Ik
verbaas me over de belachelijkheid, de hypocrisie, de naïviteit en
hoe mensen zich blindstaren op hun eigen kleine leventje. Om dat
zichtbaar te maken, trap ik er zo hard als ik kan tegenaan .”
* “IK WIL IETS VERANDEREN
EN DAT KAN IK NIET. DAT IS
HEEL ERG FRUSTREREND”
* CS: En dan hoop je dat de mensen er iets mee gaan
doen?
“Dat is wel mijn ideaal. Toen ik studeerde, had ik die illusie ook
nog echt. Maar nu ben ik niet meer zo naïef dat ik verwacht dat
mensen door mijn kunst veranderen. Ik weet nu uit ervaring hoe
bepaalde systemen werken. Snappen doe ik het echter nog steeds
niet. Neem nu mijn project waarbij ik honderd hamsters heb laten
rondrennen in van die speciale loopballen. Ik vind dat al tijden
bizar, mensen die een hamster in een kooi zetten en het beest
dan in een bal stoppen met het gevoel dat ze iets goeds doen
voor hun dier. Op het moment dat ik het laat zien is iedereen
gechoqueerd en ben ik een dierenbeul. Mensen willen simpelweg
niet geconfronteerd worden met wie ze zijn. Ik doe namelijk
helemaal niets wat niet bestaat. Het enige wat ik doe, is het
uitvergroten en het in een andere context plaatsen van dingen.
Maar ook ik raak gechoqueerd als mensen iets nieuws denken te
zien in mijn werk. ”
* CS: Zie je echt niet aankomen dat mensen gechoqueerd
raken?
“Nee, alles wat ik doe is voor mij namelijk geheel vanzelfsprekend.
Ik denk niet in controversen, choqueren of vernieuwen.
Daar ben ik helemaal niet mee bezig. Veel mensen denken van
wel. Misschien kijk ik juist wel heel realistisch naar dingen en
andere mensen niet.”
* CS: Deden ‘die andere mensen’ dat ook niet toen je
een subsidie aanvroeg?
“Ik heb nooit subsidie gekregen en daarom lopen projecten veel
langer dan nodig. Volgens de subsidieaanvragers kom ik te veel
in de media en wil ik alleen maar choqueren. Ik heb wel recht op
een kunstenaarsuitkering, maar die wil ik niet. Ik werk gewoon
voor mijn geld. Subsidie en een uitkering zijn twee verschillende
dingen. De instantie waar je subsidie aanvraagt is een soort
van opdrachtgever die wil dat je bepaalde kunst maakt. Bij een
uitkering krijg je geld puur en alleen om te claimen dat je kunstenaar
bent. Aan de andere kant is het ook wel mooi dat ik geen
subsidie krijg. Daaruit blijkt namelijk dat ik niet binnen de geijkte
kaders pas .”
* CS: Je wordt ook bedreigd, maar stelt dat iets voor, of
blijft het bij af en toe een mailtje?
“Mailtjes krijg ik heel veel en ik heb één keer aangifte gedaan
van telefonische bedreiging. Gelukkig weet niemand waar ik
woon, dus er heeft nog nooit iemand voor mijn deur gestaan. Er
is ook nog nooit iets van me vernield. Dus echt bedreigd heb ik
me nog nooit gevoeld. Ik ben wel een keer de hele nacht telefonisch
lastiggevallen. Dat was behoorlijk irritant.”
* CS: Hoe ziet een dreigmail er dan uit?
“Ik ben erachter gekomen dat er maar twintig soorten haat- en
dreigmail bestaan. Binnen deze categorieën hebben ze allemaal
hetzelfde woord- en hoofdlettergebruik en dezelfde zinsopbouw.
Negentig procent van die mails komt van pubers en de overige
tien procent van huisvrouwen met een uitkering. Ik heb er
duizend uitgezocht die ik ga bundelen in een boek dat in april
uitkomt. Ik ga er alle persoonlijke gegevens van de afzenders bij
vermelden .”
* “VOLGENS DE SUBSIDIEAANVRAGERS
KOM IK TE VEEL
IN DE MEDIA EN WIL IK ALLEEN
MAAR CHOQUEREN”
* CS: Vind je wel dat je mooie dingen maakt?
“Gelukkig wel! Anders zou ik het ook niet kunnen doen, maar
tegelijkertijd haat ik het. Het is een haat-liefdeverhouding. Het is
verschrikkelijk om kunstenaar te zijn. Maar ja, ik kan niets anders.
Ik zie het als een soort van missie. Het is voor mij ook geen keuze.
Je bent kunstenaar, dat is dan ook het belangrijkste. Als iets klaar
is, is dat heel fijn. En al het andere is verschrikkelijk. Exposities
inrichten vind ik bijvoorbeeld helemaal niet leuk, maar het is wel
noodzakelijk. Het mooie is het vrij zijn, doen wat je wilt doen.”
* CS: Ik krijg toch het idee dat je niets leuk vindt. Baal je
ook van dit interview?
“Ja, ook dit vind ik niet leuk, maar ik doe het omdat het dingen
zichtbaar maakt. Mijn werk bestaat als er over geschreven wordt,
nog meer dan bij een expositie waar maar relatief weinig bezoekers
komen . Ik zie het gewoon als een baan, daar horen ook
dingen bij die niet leuk zijn.”
* CS: En dat maakt je niet moe?
“Verschrikkelijk! Ik lig elke avond uitgeput in mijn bed. Ik ben
eigenlijk helemaal niet positief, mijn werk is dat ook niet. Ik wil
iets veranderen en dat kan ik niet. Dat is heel erg frustrerend .”
* CS: Heb je dan geen heel zwaar leven?
“Dat zou je aan mijn therapeut moeten vragen. Ik weet het niet,
ik ben gewoon zo. Geen idee of mensen die niet nadenken gelukkiger
zijn. Misschien wel, geluk is met de dommen. Maar dat
betekent niet dat het goed is.”
* CS: Vind je het wel fijn dat je over dingen nadenkt, of
had je liever als een huisvrouw met een uitkering
dreigmailtjes gestuurd naar een kunstenaresje dat rare
dingen met dode dieren doet?
“Het zou fijn zijn als je daar gelukkig mee kon zijn; met plezier
naar je werk gaan en daar de hele dag broodjes smeren. En als
je dan thuis komt lekker op de bank kruipen om GTST te kijken
en om elf uur je bed in om de dag erna weer broodjes te gaan
smeren. Maar ik kan dat niet. Ik doe nu in ieder geval iets nuttigs,
want ik voeg iets toe. Zo’n 98 procent van de mensen is hartstikke
dom, maar dat zijn ook niet de mensen waar ik me in mijn
werk op richt. Het is wel de groep waar ik mijn inspiratie uit haal.
Er zijn veel mensen die nooit iets zullen doen waar ze bewust
voor gekozen hebben. Wij zijn eigenlijk een soort dieren die puur
intuïtief handelen en niet nadenken. Mensen zijn geen leuke
dieren.”
*CS: Je stelt jezelf dus boven 98% van de mensheid. Is dat
niet wat arrogant?
“Jawel, maar het is terechte arrogantie.”